Co jest przyczyną szpiczaka mnogiego?
Nie znamy żadnego pojedynczego czynnika powodującego zachorowanie. Wiadomo natomiast, że:
- Szpiczak mnogi występuje niezwykle rzadko u nastolatków i młodych dorosłych. Wśród osób dorosłych częstość szpiczaka mnogiego wzrasta wraz z wiekiem. Największa częstość zachorowań przypada na szóstą i siódmą dekadę życia. Wynika to, być może, ze:
- zmniejszonej skuteczności układu odpornościowego w eliminowaniu prekursorów komórek szpiczakowych
- kumulowania się wpływu czynników środowiskowych
- zmian organizmu związanych z wiekiem (np. hormonalnych)
- Szpiczak mnogi jest częstszy wśród mężczyzn. Przyczyny tego pozostają niewyjaśnione, ma to być może związek z różnicami hormanalnymi i związanymi z ekspozycją środowiskową w pracy.
- Szpiczak mnogi jest częstszy wśród Amerykanów pochodzenia afrykańskiego. Być może ma to związek z jakimiś powiązaniami genetyczno-środowiskowymi. Badano również różnice dotyczące receptorów hormonalnych, układu odpornościowego i metabolizmu toksyn.
- Wydaje się, że niektóre z zawodów, a także narażenie na czynniki chemiczne (np. dioksyny, rozpuszczalniki, czynniki czyszczące) oraz promieniowanie mogą sprzyjać ujawnieniu szpiczaka mnogiego u osób predysponowanych. Ogromna różnorodność czynników środowiskowych i uwarunkowań genetycznych uniemożliwia dokładne ustalenia w tym względzie.
- Pomimo, iż zdarza się częstsze występowanie szpiczaka mnogiego w pewnych rodzinach (3-5%), prawdopodobieństwo tego jest niewielkie. Obecnie nie są dostępne testy genetyczne umożliwiające wykrywanie takich predyspozycji., z wyjątkiem gammapatii monoklonalnej o nieokreślonym znaczeniu (MGUS)
- Zakażenia, szczególnie wirusowe, rozpatrywano jako potencjalną przyczynę choroby. Część badań wiązała wystąpienie choroby z zakażeniami wirusami HIV, WZW, opryszczki (HHV-8), EBV i nowo pojawiającymi się wirusami, np. zmutowanym wirusem cytomegalii (CMV). Znaczenie tych zakażeń pozostaje jednak wciąż przedmiotem badań.
- Szpiczak mnogi jest najprawdopodobniej wywoływany działaniem kilku różnych czynników u danej osoby.
ODMIANY SZPICZAKA MNOGIEGO I SCHORZEŃ POKREWNYCH |
||
TYP |
CHARAKTERYSTYKA |
LECZENIE |
Gammapatia monoklonalna o nieokreślonym znaczeniu (MGUS) |
Nie jest szpiczakiem mnogim, ale zaliczana jest do stanów przednowotworowych Brak objawów choroby W ciągu roku około 1% osób z MGUS zachoruje na objawowego szpiczaka mnogiego lub inną chorobę wymagającą terapii |
Zwykle nie wymaga leczenia Zalecane monitorowanie przebiegu schorzenia |
Bezobjawowy szpiczak mnogi |
Posiada niektóre cechy szpiczaka mnogiego, np: niewielka niedokrwistość, uszkodzenie kości,skłonność do infekcji Choroba postępuje wolno lub wcale |
Wymagane monitorowanie choroby Wskazana terapia wspomagająca(np. bisfosfonianyprzy uszkodzeniu kości) Leczenie niedokrwistości Chemioterapia nie jest zalecana |
Szpiczak mnogi umiejscowiony - plazmocytoma |
Komórki szpiczakowe (lub nieprawidłowe komórki plazmatyczne) rosnące w formie guza, często w pojedynczym miejscu kośćca lub tkanek miękkich Może prowadzić do powstawania guzów w innych miejscach |
Zwykle leczony przy pomocy radioterapii Chirurgiczne usunięcie guza, gdy jest to możliwe (rzadko) Może wymagać chirurgicznej rekonstrukcji |
Objawowy (aktywny) szpiczak mnogi |
Typowe cechy szpiczaka mnogiego |
Leczenie ogólnoustrojowe |